door Yvonne Poppink
Op 1 januari 2024 is te Perth in Canada, op ruim 104 jarige leeftijd Engelandvaarder André Hissink overleden.
André Louis Armand Hissink werd op 26 juni 1919 in Batavia geboren. Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog was hij derdejaars student rechten aan de Rijksuniversiteit Utrecht, waar hij ook woonde. Vanwege de mobilisatie was hij al sinds oktober 1939 als dienstplichtig militair gestationeerd in Soesterberg, later in Rotterdam. Daar vocht hij op 10 mei 1940 tegen Duitse troepen. Tijdens het luchtbombardement van Rotterdam ging hij – samen met vele anderen – schuilen in de nog niet voltooide Maastunnel. De verwoesting van de stad nam hij de Duitsers zeer kwalijk, waarna hij vastberaden was dit de vijand betaald te zetten.

Na de overgave van Nederland rende, liep en liftte hij met twee van zijn maten, Bill Hamilton of Silverton Hill en Jan Wildeman, naar Hoek van Holland. Daar slaagden ze erin om aan boord te gaan van een Britse mijnenveger, de ‘HMS Keith’, die een maand later tijdens de evacuatie van het Britse expeditieleger in Duinkerken tot zinken werd gebracht.
Na aankomst in Engeland meldde hij zich bij de Marine Luchtvaartdienst (MLD), die inmiddels ook was uitgeweken naar Engeland. Hij werd opgenomen in een contingent aspirant-vliegers van de Luchtstrijdkrachten (LSK) die via Zuid-Afrika naar het marinevliegkamp Morokrembang te Soerabaja (Nederlands Indië) zijn gebracht. Daar werd hij opgeleid tot officier-vlieger/waarnemer van de MLD.
Hij maakte twee oorlogsvluchten toen in december 1941 de Japanse troepen Nederlands Indië binnenvielen. Tijdens de invasie van Java door Japanse troepen in 1942 werd de MLD vliegschool naar Australië geëvacueerd en vervolgens naar de Verenigde Staten, waar in Jackson Mississippi de Royal Netherlands Military Flying School (RNMFS) werd opgericht. Daar voltooide hij, samen met andere Nederlanders, zijn opleiding tot vlieger/waarnemer.
Begin 1943 werd hij overgeplaatst naar Engeland, waar hij bommenrichter/navigator bij het Nederlandse 320 Squadron binnen de RAF werd. Tijdens een aanval op Duitse troepen in de Belgische Ardennen, moesten hij en zijn bemanning het vliegtuig per parachute verlaten, waarbij een van de schutters, Joop Jillings, om het leven kwam.
André heeft in totaal 69 oorlogsvluchten gemaakt; 2 boven Nederlands-Indië en 67 boven Frankrijk, Duitsland en Nederland.
Na de oorlog werkte hij o.a. in Zwitserland voor de KLM als flight-planning & operations officer, later in Nieuw Zeeland als navigation & mapping officer. Dat hij zijn Nederlanderschap moest inruilen om een baan in Nieuw Zeeland aan te kunnen nemen, ontgoochelde hem, omdat hij een grote liefde had voor zijn vaderland. Zo vaak als hij kon, reisde hij naar Nederland om er dan enige tijd te verblijven. Verder werkte hij ongeveer vier jaar in Vancouver als operations officer bij Canadian Pacific Airlines (CPA). In Montreal zette hij zijn carrière voort bij de International Civil Aviation Organization (ICAO), een organisatie van de Verenigde Naties belast met ordelijke en veilige uitvoering en verdere ontwikkeling van de luchtvaart.
In augustus 2016 was hij als gast aanwezig op de voormalige vliegbasis Dunsfold, Verenigd Koninkrijk, bij een reünie van het Dutch 320 Squadron, samen met Edward Hoenson, Camille Stritzko, Eduard Jacob, waarbij hij een indrukwekkende speech gaf. Ook tijdens de herdenkingsdienst in Schaarsbergen in mei 2018 voor Edward Hoenson, sprak hij enkele woorden en riep hij aanwezigen op het aandeel van het 320 Squadron in de bevrijding van Nederland nooit te vergeten.
Als een van de weinige Nederlandse WOII veteranen sprak hij veelvuldig en met veel welwillendheid over dit hoofdstuk in zijn leven en ook zijn aandeel in het Dutch 320 Squadron, waarbij hij ook altijd met eerbied over zijn Engelse vrouw Janet sprak, die hem vanaf 1941 met gevaar voor eigen leven overal naar toe is gevolgd. Hij is vele journalisten en programma-makers van dienst geweest, door zijn herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog met hen te delen.
Woonachtig in Perth, vierde hij in 2019 zijn 100e verjaardag. Eerder dat jaar, op 4 juni 2019, had hij een bezoek aan Museum Engelandvaarders gebracht. Een dag later alweer stond hij onder het motto “a tribute to the heroes” op het erepodium in Portsmouth in het Verenigd Koninkrijk ter gelegenheid van de viering van 75 jaar D-Day.
In juni 2021, kort na de viering van zijn 102e verjaardag ontstond vanuit Museum Engelandvaarders en het NIMH een gezamenlijk initiatief om een verzoek in te dienen voor re-naturalisatie van André. Dit verzoek werd gehonoreerd op 26 mei 2022, toen hij uit handen van de Nederlandse Ambassadeur te Ottawa, een document overhandigd kreeg, dat als bewijs diende dat hij zijn Nederlanderschap terug had, waarbij een lang gekoesterde wens van hem in vervulling ging.
Hij was drager van het Oorlogsherinneringskruis met de gespen Oorlogsvluchten 1940-1945, Nederland mei 1940, en Javazee 1941-1942. Vanwege zijn groot aantal operationele oorlogsvluchten was hem ook het Vliegerkruis toegekend.